بچه‌دار شدن، تصميم مهمي است كه نبايد آن را دست‌كم بگيريد. داشتن يك نوزاد كوچولو مي‌تواند جالب و مفرح باشد؛ حتي مي‌تواند برخي نيازهاي دروني شما را ارضا كند، به نحوي كه قبل از بچه‌دار شدن شايد تصور آن را هم نمي‌كرده‌ايد.

اين نكته را هم بايد در نظر بگيرید كه تاخير در فرزند‌دار شدن عواقب بدي براي بانوان دارد، براي مثال با بالا رفتن سن زنان، بارداري براي آنها خطرناك‌تر مي‌شود و از سوي ديگر با گذشت زمان اختلاف سني ميان والدين و فرزندان نيز آنقدر زياد مي‌شود كه ديگر قادر به درك يكديگر نيستند و حتي ممكن است زن و شوهر نيز با وجود ميل شديد به اولاددار شدن و تشكيل خانواده‌اي بزرگ و منسجم در سال‌هاي نخست زندگي پس از مدتي ديگر حال و حوصله پرورش و تربيت فرزندي را نداشته باشند.

به همين دليل است كه به شما توصيه مي‌كنيم از همان بدو ازدواج فرصت را غنيمت بشماريد و به فكر فرزنددار شدن باشيد.

آيا آمادگي لازم را براي داشتن فرزند داريد؟

ممكن است هرگز پاسخ صريحي براي آن پيدا نكنيد، اما مي‌توانيد با فكر كردن به اين موضوع بر شك و دودلي خود فائق شويد.

تصميم‌گيري در اين مورد به عوامل متعددي مربوط مي‌شود كه ممكن است برخي از آنها هرگز براي شما روشن نشود يا نتوانيد بدرستي نظر صريح و دقيق خود را در بعضي موارد بازگو كنيد، اما اگر به خودتان كمك كنيد تا بر اين مساله تمركز بيشتري داشته باشيد، مي‌توانيد علت ترديد خود را درك كنيد و به تصميم‌گيري نهايي كه به نفع شما و خانواده‌تان خواهد بود، نزديك شويد.

ممكن است اين ترديدها ناشي از برخي مسائل عاطفي مثلا يك مشكل حل نشده در دوران كودكي باشد كه خود فرد نيز كاملا از آنها اطلاع ندارد.

مي‌توانيد اين تحقيق را با اين سوال آغاز كنيد: «چه چيزهايي در زندگي براي خودتان مي‌خواهيد؟» به اين سوال فارغ از وضع فعلي خودتان و بدون توجه به اهدافتان پاسخ دهيد. اگر از اين‌كه حتما فرزندي مي‌خواهيد، مطمئن شديد، آن وقت مي‌توانيد سراغ پرسش‌هاي بعدي برويد.

مثلا آيا شما زماني را به گذراندن با كودكان اختصاص مي‌دهيد؟ آيا از اين كار لذت مي‌بريد؟ از چه چيزهايي در دوران كودكي خود لذت ‌برده‌ايد؟ چه چيزهايي از آن دوران را دوست نداريد؟ كدام كارها يا رفتارهاي والدينتان (در ارتباط با شما) را درست مي‌دانيد؟ كدام كارهايشان به نظر شما خوب نبود؟ پدر يا مادر چگونه بايد باشند و چه كارهايي بايد انجام بدهند؟ تاكنون چه درس‌ها يا پيغام‌هايي در اين باره از محيط اطرافتان دريافت كرده‌ايد؟

در مجموع بايد بدانيد كه بچه‌دار شدن نمي‌تواند يك زندگي زناشويي متزلزل را ترميم يا تحكيم كند و با حضور يك نوزاد، بلكه مشكلات چند برابر هم مي‌شود. قبل از اين‌كه صاحب فرزندي شويد، بايد خود و همسرتان را بخوبي بشناسيد، خالصانه به يكديگر علاقه‌مند باشيد و رابطه ميان شما صميمي و كاملا باثبات باشد. به بيان ديگر بايد آينده رابطه شما روشن، مطمئن و قابل پيش‌بيني باشد.

مهارت های لازم را کسب کنید

پژوهش‌هاي متعدد روان‌شناسان و مشاوران خانواده نشان مي‌دهد همسران بعد از ازدواج نيازمند زماني هستند كه رابطه‌ خود را بسنجند و نقاط قوت و ضعف آن را شناسايي كنند.

برخي همسراني كه قبل از ازدواج رابطه‌ بسيار خوبي با هم داشته‌اند، ممكن است بعد از ازدواج و رودررو شدن با واقعيت‌هاي زندگي زناشويي و نداشتن مهارت‌هاي ارتباطي يا تفاوت‌هاي شخصيتي بسيار بزرگي كه قبل از ازدواج به آنها بي‌توجهي كرده‌اند،‌ رابطه‌شان دستخوش اختلال شود و به جدايي بكشد.

بنابراين بهترين زمان براي فرزنددار شدن حداقل دو سال بعد از ازدواج است كه البته اين زمان ميانگين است و برخي همسران ممكن است به زمان بيشتري نياز داشته باشند. براي همين بعد از ازدواج مدتي به خود فرصت دهيد.

اگر با شناخت كافي و در سن مناسبي ازدواج كرده‌ باشيد، بدون هيچ مشكلي مي‌توانيد بچه‌دار شويد، اما به گفته دكتر علي‌اصغر احمدي، روان‌شناس و عضو هيات علمي گروه روان‌شناسي دانشگاه تهران، گاهي افراد در سنين بالا ازدواج مي‌كنند و فرصت بيولوژيكي زيادي براي بچه‌دار شدن ندارند و نمي‌توانند سال‌هاي زيادي را صرف شناخت طرف مقابل كنند، بنابراين بايد زودتر از ديگر زوج‌ها به فكر بچه‌دار شدن بيفتند.

همچنين آمارهاي قوه قضاييه ثابت مي‌كند كه وقتي زوج‌ها در سن بالا ازدواج مي‌كنند، احتمال جدايي‌شان بسيار كم است و بنابراين اگر در سن بالا ازدواج كرده‌ايد، مي‌توانيد از همان سال‌هاي نخست ازدواج به فكر بچه‌دار شدن باشيد و بعد مرحله جديدي را آغاز كنيد، اما گذر از اين مرحله بايد سريع‌تر باشد. براي حل اين مشكل مي‌توانيد از يك مشاور خانواده كمك بگيريد.

روان‌شناسان معتقدند اگر همسر معتاد، بيكار و بي‌مسئوليت داريد، تصور نكنيد كه حضور يك بچه شخصيت او را تغيير كلي مي‌دهد و او به يكباره همسر خوب و دلخواه شما مي‌شود.

برخي همسران افراد معتاد به اين باور اشتباه اعتقاد دارند كه در صورت بچه‌دارشدن، شوهرشان ترك اعتياد كرده و بهبود مي‌يابد.

يكي از مسائلي كه احمدي در پژوهش‌هاي خود به آن دست يافته، اين است كه همسران حتما بايد برنامه‌ريزي اقتصادي خوبي را در زندگي دنبال كنند، البته معمولا اضافه شدن يك عضو تازه به خانواده مي‌تواند نهيبي به زوج‌ها باشد تا آنها دست از ولخرجي بردارند و راه و چاه درست خرج كردن و پرهيز از اسراف‌كاري و مصرف‌گرايي را ياد بگيرند.

او مي‌گويد: همه ما در دوران بچگي خواسته‌هايي داشتيم كه ممكن است به دلايلي به آنها نرسيده باشيم، بنابراين سعي داريم آن را براي فرزند خود تامين كنيم، اما بايد توجه داشته باشيم كه تمام خواسته كودك ما پول نيست و بايد يك خانواده و محيط گرم و صميمي براي كودكمان فراهم كنيم.

به دنيا آمدن يك نوزاد، صدر شما را نيز افزايش مي‌دهد و كم نيستند زوج‌هايي كه پس از اضافه شدن عضوي به خانواده كوچك‌شان تصميم گرفته‌اند نقاط ضعف رفتاري‌شان را اصلاح كنند. در اين موارد كمك گرفتن از مشاور و روان‌شناس مي‌تواند بسيار موثر باشد و فراموش نكنيد، بهتر است حتي پيش از به دنيا آوردن فرزندتان، رفتار‌تان را اصلاح كنيد.

عضو هيات علمي گروه روان‌شناسي دانشگاه تهران تاكيد مي‌كند: اگر شما و همسرتان از فرهنگ‌ها يا طبقه اجتماعي متفاوت باشيد يا حتي درباره چگونگي تربيت كودك هم‌عقيده نباشيد، اين تفاوت‌ها مي‌تواند در پرورش كودك زمينه‌ساز مشكل شود، البته لازم نيست در مورد همه چيز هم‌عقيده باشيد، اما ضروري است در مورد اين‌كه چگونه در آينده با فرزندتان رفتار كنيد، به تفاهم برسيد. نبايد فراموش كنيد كه پرورش فرزند يك علم است.

شما بايد از مراحل رشد و تكامل، نحوه مراقبت و روان‌شناسي كودك و نوجوان آگاهي كامل داشته باشيد و بدانيد چگونه بايد با يك كودك خردسال يا نوجوان رفتار كنيد.

زهرا تالاني